365bet

Kohala in the Sanskrit textual tradition (Study)

by Padma Sugavanam | 2011 | 95,782 words

This page relates ‘Kohala and Nritya (7): Breathing techniques� of the thesis dealing with Kohala’s contribution to the Sanskrit textual tradition of ancient Indian performing arts. The study focuses specifically on music (Gita), dance (Nritya), and drama (Natya). Although Kohala’s original works have not been found, numerous references to him across Lakshana-Granthas (treatises) and works by modern scholars indicate his significance.

Go directly to: Footnotes.

Kohala and Nṛtya (7): Breathing techniques

सङ्गीतरत्नाकर स्वस्थ� चल� प्रवृद्धश्� निरस्तोल्लसितावप� � ४७१च� �
विमुक्तो विस्मितः श्वासः स्खलित� प्रसृतास्तथा �
एवमुच्छ्वासानिःश्वास� नवधा कोहलोदित� � ४७� �

saṅgītaratnākara svasthau calau ṛdśca nirastollasitāvapi || 471c ||
vimukto ٲ� ś� 󲹱ٲ� prasṛtāstathā |
evamucchvāsāԾḥśvu navadhā kohaloditau ||
472 || 

�(ṅgīٲٲ첹, Vol. IV, Chapter VII, p.162)

सङ्गीतराज अनिल� प्रबद्धः स्खलितश्चै� निरस्त� विस्मितस्तथा �
उल्लासित� विमुक्तश्च प्रसृताख्यश्चल� पर� �
स्वस्थविति नवोच्छ्वासनिःश्वास� कोहलोदित� �

saṅgītarāja anila� � skhalitaścaiva nirasto vismitastathā |
ullāsito vimuktaśca prasṛtākhyaścalau parau ||
svasthaviti navocchvāsaԾḥśvu kohaloditau |
 

�(ṅgīٲᲹ, ṛtⲹٲԲś, 1, ʲīṣaṇa 3, p.94-95)

नृत्याध्या� स्वस्थ� चल� विमुक्तश्च प्रवृद्धोल्लासित� तथ� �
निरस्तस्खलित� श्वासः प्रसृत� विस्मितस्तथा � ५१� �
नवधोच्छ्वासनिःश्वासावेवं कोहलकीर्तितौ �

nṛtyādhyāya svasthau calau vimuktaśca pravṛddhollāsitau tathā |
nirastaskhalitau ś� prasṛto vismitastathā || 516 ||
navadhocchvāsaniḥśvāsāveva� kohalakīrtitau |

�(ṛtⲹ, ṅg 첹ṇa, p.164) 

The above paragraphs are extracts are taken from ṅgīٲٲ첹 of Śṅg𱹲, ṅgīٲᲹ of Mahārāṇa Kumbha and ṛtⲹ of Aśokamalla respectively and these deal with Kohala’s views on the nine techniques of inhalation and exhalation.

  1. Svastha;
  2. Cala;
  3. ʰṛd;
  4. Nirasta;
  5. Ullasita;
  6. Vimukta;
  7. Vismita;
  8. Skhalita;
  9. ʰṛt;

The names of these varieties of breathing techniques are more or less the same in all the three works (barring some minor differencesprabaddha in ԲīٲᲹ, is called ṛd in ṅgīٲٲ첹 and ṛtⲹ). Śṅg𱹲 only lists out the nine varieties.

A verse explaining each of these techniques is found in both ԲīٲᲹ as well as ṛtⲹ:

[ԲīٲᲹ�Separate explanatory verse of each of the nine types]:

सशब्दं वदनाद्यस्त� प्रबद्धः सन� विनिर्गत� �
� प्रबद्धस्त� निःश्वास� क्षयादिष� नियुज्यत� � इत� प्रबद्धः � � �
यो निर्गच्छति दुःखेन स्खलित� सोऽभिधीयत� �
अन्त्यावस्थस� सव्याध� प्रसूतिसमयेऽपि � � इत� स्खलित� � � �
निर्गच्छति मुहुर्वक्त्रन्निरस्त� शब्दवान् मुहु� �
श्रान्ते रोगे � दुःखार्त� विनियुक्तो बुधैरयम् � इत� निरस्त� � � �
मनस्यन्यपरेऽकस्माद्वर्तमानस्तु विस्मितः �
चिन्तायामद्भुत� चार्थे विस्मय� � प्रवर्तत� � इत� विस्मितः � � �
घ्राणे� मन्दमापीतो मरुदुल्लासित� मत� �
हृद्यगन्धे � संदिग्धेष्वर्थेषूक्त� विचक्षणै� � इत� उल्लासित� � � �
निरुद्धश्चिरमामुक्तो विमुक्तः कथ्यते मरुत� �
प्राणायामे तथ� ध्याने योगे चै� नियुज्यत� � इत� विमुक्तः � � �
दीर्घः सशब्दनिष्क्रान्त� घ्राणत� प्रसृत� मरुत� � इत� प्रसृत� � � �
उष्णावुच्छ्वासनिःश्वास� सशब्दौ वक्त्रनिर्गत� �
चलावुक्त� तु तौ चिन्तौत्सुक्यशोकेष� कीर्तितौ � इत� चल� � � �
स्वस्थ� स्वभावजौ प्रोक्तौ वायू स्वस्थक्रियासु तौ � इत� स्वस्थ� � � � इत� नवधानिलः �

ś岹� 岹ⲹٳ san Ծٲ� |
sa prabaddhastu niḥśḥ kṣayādiṣu niyujyate || iti � ||
1 ||
yo nirgacchati duḥkhena 󲹱ٲ� so'bhidhīyate |
antyāvasthasu savyādhau prasūtisamaye'
pi ca || iti 󲹱ٲ� || 2 ||
nirgacchati muhurvaktranԾٲ� śabdavān muhu� |
śrānte roge ca duḥkhārte viniyukto budhairayam || iti Ծٲ� ||
3 ||
manasyanyapare'kasmādvartamānastu ٲ� |
cintāyāmadbhute cārthe vismaye ca pravartate || iti ٲ� ||
4 ||
ghrāṇena mandamāpīto marudullāsito mata� |
hṛdyagandhe ca saṃdigdheṣvartheṣūkto vicakṣaṇai� || iti ܱٲ� ||
5 ||
niruddhaściramāmukto ܰٲ� kathyate marut |
prāṇāyāme tathā dhyāne yoge caiṣa niyujyate || iti ܰٲ� ||
6 ||
dīrgha� saśabdaniṣkrānto ghrāṇata� prasṛto marut || iti ṛt� ||
7 ||
uṣṇāvܳԾḥśvu saśabdau vaktranirgatau |
calāvuktau tu tau cintautsukyaśokeṣu kīrtitau || iti calau ||
8 ||
svasthau svabhāvajau proktau vāyū svasthakriyāsu tau || iti svasthau ||
9 || iti navadhānila� || 

—ṛtⲹٲԲś:1968: Vol. I: pp.94-95

[ṛtⲹ]:

स्वभावजौ यावुच्छ्वासनिःश्वासाख्यौ तु मारुतौ �
तौ स्वस्थ� स्वस्वकार्येषु विनियुक्तौ नियोक्तृभि� � ५१� �
उष्णावुच्छ्वासनिःश्वास� सशब्दौ वक्त्रनिर्गत� �
यौ तौ चल� शोकचिन्तासमौत्सुक्येषु कीर्तितौ � ५२� �
चिरं निरुध्� यो मुक्तो विमुक्तः सोऽनिल� मत� �
ध्याने योगे सद्भिरेष प्राणायामे � युज्यत� � ५२� �
यो निःश्वास� प्रवृद्ध� सन� सशब्दः स्याद् विनिर्गत� �
प्रवृद्धनामासौ वायु� क्षयव्याध्यादिसंश्रय� � ५२� �
यो नासय� शनैः पीतश्चिरादुल्लसितस्त� सः �
हृद्यगन्धे � सन्दिग्ध� नियुक्तः पूर्वसूरिभिः � ५२� �
क्षिप्तः सकृत� सशबादो यो निरस्त� सोऽभिधीयत� �
� रोगे दुःखसंयुक्ते श्रान्तेऽप्येष नियुज्यत� � ५२� �
यो निष्क्रान्तोऽतिदुःखे� � वायु� स्खलिताभिध� �
दशायामन्तिमाया� � व्याधिस्खलितयोरप� � ५२� �
मुखाद् यो निर्गत� दीर्घः सशब्दः प्रसृतस्तु सः �
प्रसुप्ताभिनये प्रोक्तोऽशोकमल्लेन धीमत� � ५२� �
प्रयत्ने� विना यः स्याच्चित्तस्यान्यप्रसक्तितः �
� विस्मितोऽद्भुत� कार्यश्चिन्ताविस्मययोरपि � ५२� �

svabhāvajau yāvܳniḥśvāsākhyau tu mārutau |
tau svasthau svasvakāryeṣu viniyuktau niyoktṛbhi� ||
519 ||
uṣṇāvܳԾḥśvu saśabdau vaktranirgatau |
yau tau calau śokacintāsamautsukyeṣu kīrtitau ||
520 ||
cira� nirudhya yo mukto ܰٲ� so'nilo mata� |
dhyāne yoge sadbhireṣa prāṇāyāme ca yujyate ||
521 ||
yo niḥśḥ ṛd� san saśabda� syād Ծٲ� |
ṛdnāmāsau vāyu� kṣayavyādhyādisaṃśraya� ||
522 ||
yo nāsayā śanai� pītaścirādullasitastu sa� |
hṛdyagandhe ca sandigdhe niyukta� pūrvasūribhi� ||
523 ||
kṣipta� sakṛt saśabādo yo Ծٲ� so'bhidhīyate |
sa roge duḥkhasaṃyukte śrānte'pyeṣa niyujyate ||
524 ||
yo niṣkrānto'tiduḥkhena sa vāyu� skhalitābhidha� |
daśāyāmantimāyā� sa vyādhiskhalitayorapi ||
525 ||
mukhād yo nirgato dīrgha� saśabda� prasṛtastu sa� |
prasuptābhinaye prokto
'śokamallena dhīmatā || 526 ||
prayatnena vinā ya� syāccittasyānyaprasaktita� |
sa vismito'dbhute kāryaścintāvismayayorapi ||
527 ||

—Aśǰ첹 viracita ṛtⲹ: 1969: p.164

These explanatory verses appear to be the words of these authors and not direct quotations of Kohala.

Śṅg𱹲 also additionally gives another list of ten techniques of breathing according to a different school. These are

सम� भ्रान्तो विलीनश्चान्दोलित� कम्पितोऽपर� �
स्तम्भितोच्छ्वासनिःश्वाससूत्कृतानि � सीत्कृतम� � �.४७� �
एव� दशविधः प्रोक्तो मारुतः लेक्ष्यज्ञैर्मारुतोऽपरैः ।७.४७४अब् �

samo bhrānto īԲścԻDZٲ� kampito'貹� |
stambhitocchvāsaԾḥśvsūtkṛtāni ca īٰṛtm ||
7.473 ||
eva� daśavidha� prokto māruta� lekṣyajñairmāruto'parai� |
7.474ab |[1]

The very same verses are found with minor variances in reading, in Mahārāṇa Kumbha’s ṅgīٲᲹ too. 

सम� भ्रान्तो विलीनश्चान्दोलित� कम्पित� पर� �
स्तम्भितोच्छ्वासनिःश्वाससूत्कृतानि � सीत्कृतम� �
एव� दशविधः प्रोक्तो मारुतः कैश्चिदादृतै� �

samo bhrānto īԲścԻDZٲ� 첹辱ٲ� 貹� ||
stambhitocchvāsaԾḥśvsūtkṛtāni ca īٰṛtm |
eva� daśavidha� prokto māruta� kaiścidādṛtai� ||
 

—ṛtⲹٲԲś: 1968: Vol. I: pp.94-95

The ten varieties of breathing techniques according to the other school are:

  1. sama
  2. Գٲ
  3. īԲ
  4. ԻDZٲ
  5. kampita,
  6. stambhita
  7. ܳ,
  8. Ծḥśv
  9. ūٰṛt and
  10. īٰṛt

The commentary of Siṃhabhūpāla on the above verses of ṅgīٲٲ첹 is puzzling. He says�

उच्छ्वासादिभेदेन नवविधो नासास्यभवोऽननिलः � तानाह—स्वस्थौ, चल�, प्रवृद्ध�, निरस्त�, उल्लासित�, विमुक्तः, विस्मितः, स्खलित इत� � कोहलमतेन दशविधः � तानाह—समः, भ्रान्तः, विलीनः, आन्दोलित�, कम्पित�, स्तम्भित�, उच्छ्वास�, निःस्वास�, सूत्कृतम�, सीत्कृ तमित� ।{ग्ल्_नोते:३८७९१०:}

ucchvāsādibhedena navavidho nāsāsyabhavo'nanila� | tānāhasvasthau, calau, ṛd�, Ծٲ�, ܱٲ�, ܰٲ�, ٲ�, skhalita iti | kohalamatena daśavidha� | tānāha, Գٲ�, īԲ�, ԻDZٲ�, 첹辱ٲ�, ٲ󾱳ٲ�, ܳ�, Ծḥs�, ūٰṛtm, sītk� tamiti |[2]

Siṃhabhūpāla here is saying that the ten-fold classification of breathing techniques are the opinion of Kohala. As seen above, ṅgīٲٲ첹, ṅgīٲᲹ and ṛtⲹ uniformly attribute the nine-fold classification of breathing techniques to Kohala and the ten-fold classification to another school (apara). It is strange that when Śṅg𱹲 has mentioned this fact so clearly, Siṃhabhūpāla, who comments on his verses, chooses to attribute the other set of ten techniques to Kohala instead.

Footnotes and references:

[back to top]

[1]:

ṅgīٲٲ첹 of Śṅg𱹲: 1953: Vol. IV: p.162

[2]:

ṅgīٲٲ첹 of Śṅg𱹲: 1953: Vol. IV: p.162

Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: