Essay name: Purana Bulletin
Author:
Affiliation: University of Kerala / Faculty of Oriental Studies
The "Purana Bulletin" is an academic journal published in India. The journal focuses on the study of Puranas, which are a genre of ancient Indian literature encompassing mythological stories, traditions, and philosophical teachings. They represent Hindu scriptures in Sanskrit and cover a wide range of subjects.
Purana, Volume 1, Part 2 (1960)
104 (of 150)
External source: Shodhganga (Repository of Indian theses)
Download the PDF file of the original publication
THE SEVEN-SEA GIFT IN THE MATSYA PURĀṆA
[ सप्तसागर-महादान
( [ٲ岵-Բ
(] Matsya Purānṇa, Ch. 287)
BY
V. S. AGRAWALA
[ मत्स्यपुराणे षोडशमहादानप्रकरणमुपलभ्यत�,
लिङ्गपुराणेऽपि चायं
विषय� � तत� सप्तसागर महादानमित्यस्य इतिहासपर� व्याख्याऽस्मिन� लेखे
क्रियत� � सप्तसमुद्रेभ्य� प्रत्यागताना� महर्द्धिकलोकानां रत्नसुवर्णमयान� दानानि
यत्र क्रियन्त� स्� ते कूपा� सप्तसामुद्रा इत्याख्यामभजन्� � ईदृशीमभिधां
भजमाना� कूपा� मथुर�-प्रयाग-वाराणसी- पाटलिपुत्रोज्जयिनीषु पञ्चस्वप� मध्य-
देशीयेषु प्राचीनव्यापारिकनगरेषु प्राचीनकाल� आसन्, एवमधुनाऽपि प्रसिद्धाः
सन्त� � ]
[matsyapurāṇe ṣoḍaśamahādānaprakaraṇamupalabhyate,
liṅgapurāṇe'pi cāya�
viṣaya� | tata� saptasāgara mahādānamityasya itihāsaparā vyākhyā'smin lekhe
kriyate | saptasamudrebhya� pratyāgatānā� maharddhikalokānā� ratnasuvarṇamayāni dānāni
yatra kriyante sma te kūpā� saptasāmudrā ityākhyāmabhajanta | īdṛśīmabhidhā�
bhajamānā� kūpā� mathurā-prayāga-vārāṇasī- pāṭaliputrojjayinīṣu pañcasvapi madhya-
deśīyeṣu prācīnavyāpārikanagareṣu prācīnakāle āsan, evamadhunā'pi prasiddhā�
santi | ]
] The Matsya Purāṇa in the last lap of its present recension
contains a bunch of sixteen chapters, 274 to 289 (ān. ed.),
specifying the details of Sixteen Great Gifts ( षोडश महादान) [ṣoḍaśa mahādāna) ] as
follows:
1. तुलापुरुषदान ( [tulāpuruṣadāna (] ch. 274) ;
9.
सुवर्ण हस्तिरथदान ( [suvarṇa hastirathadāna (] 282) ;
2. हिरण्यगर्भदा� ( [hiraṇyagarbhadāna (] 275) ;
10.
पंचलांगलदा� ( [paṃcalāṃgaladāna (] 283) :
3. ब्रह्माण्डदा� ( [brahmāṇḍadāna (] 276) ;
11. सुवर्णपृथिवीदा� ( [suvarṇapṛthivīdāna (] 284) ;
4. कल्पवृक्षदान ( [kalpavṛkṣadāna (] 277) ;
12.
विश्वचक्रदान ( [viśvacakradāna (] 285) ;
5. गोसहस्रदान ( [gosahasradāna (] 278) ;
13. सुवर्णंकल्पलतादा� ( [suvarṇaṃkalpalatādāna (] 286) ;
6. सुवर्णकामधेनुदान ( [suvarṇakāmadhenudāna (] 279) ;
14.
सप्तसागरदा� ( [saptasāgaradāna (] 287) ;
7. सुवर्णाश्वदा� ( [suvarṇāśvadāna (] 280) ;
15.
रत्नधेनुदा� ( [ratnadhenudāna (] 288) ;
16. महाभूतघटदा� ( [mahābhūtaghaṭadāna (] 289) ;
8. सुवर्णाश्वरथदा� ( [suvarṇāśvarathadāna (] 281) ;
The Linga Purāna (Uttarārdha, chs. 28- 44 ) contains in a
varied version an account of a of which some names are
common, as तुलापुरुषदान ( [tulāpuruṣadāna (] ch. 28), हिरण्यगर्भदा� ( [hiraṇyagarbhadāna (] ch. 29), सुवर्णमेदिनी-
दा� ( [ܱṇa徱ī-
dāna (] ch. 32), कल्पपादपदा� ( [kalpapādapadāna (] ch. 33), हेमधेनुदान ( [hemadhenudāna (] ch. 35), गोसहस्रदान ( [gosahasradāna (] ch. 38),
हिरण्याश्वदा� ( [hiraṇyāśvadāna (] ch. 39), हैमगजदान ( [haimagajadāna (] ch. 42) ; some are new in this list as
तिलपर्वतदा� ( [tilaparvatadāna (] ch. 32), गणेशेश [ṇeśś ] or विश्वेश्वरदा� ( [viśveśvaradāna (] ch. 34), श्रीलक्ष्मीदा� ( [śrīlakṣmīdāna (] ch. 36 ),
तिलधेनुदान ( [tiladhenudāna (] ch. 37), कन्यादान ( [kanyādāna (] ch. 40), हिरण्यवृषदान ( [hiraṇyavṛṣadāna (] ch. 41), लोकपालाष्टकदान
[ǰ첹ṣṭ첹Բ
]
