Essay name: Tilakamanjari of Dhanapala (study)
Author:
Shri N. M. Kansara
Affiliation: Maharaja Sayajirao University of Baroda / Department of Sanskrit Pali and Prakrit
This is an English study of the Tilakamanjari of Dhanapala, a Sanskrit poem written in the 11th century. Technically, the Tilaka-manjari is classified as a Gadyakavya (“prose-romance�). The author, Dhanapala was a court poet to the Paramara king Munja, who ruled the Kingdom of Malwa in ancient west-central India.
Appendix 1 - The oldest and the other manuscripts of the Tilakamanjari
49 (of 173)
External source: Shodhganga (Repository of Indian theses)
Download the PDF file of the original publication
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)
1098 41
. वैरिणापि हि मुच्यन्त� प्राणान्ते तृणभक्षणात� �
तृणाहारा सदेवते हन्यन्ते पशवः कथम् ।।
[vairiṇāpi hi mucyante prāṇānte tṛṇabhakṣaṇāt |
tṛṇāhārā sadevate hanyante paśava� katham ||
] PC(SJGM),p.37.
42. शैलैर्बन्धयत� स्� वा नररुवील्मी किरम्भोनिधिं
व्यासः पार्थश� स्तथाप� � तयोरत्युक्तिरुद्भाव्यत� �
वस्त� प्रस्तुतमे� किंच� वय� ब्रू� स्तथ� प्युच्चक-
[śailairbandhayati sma vā nararuvīlmī kirambhonidhi�
vyāsa� pārthaśara stathāpi na tayoratyuktirudbhāvyate |
vastu prastutameva kiṃcana vaya� brūma stathā pyuccaka-
] 43.
44.
45.
लोको� यं हसति प्रसारितमुखस्तुभ्य� प्रतिष्ठ� नम� ।। .
[loko� ya� hasati prasāritamukhastubhya� pratiṣṭhe nama� || .
] PC(SJGM), 42; Sd.Krn.vs.2374
has वागर्थी � तुला घृतावि� तथाप्यस्मत्प्रबन्ध� नय�
[vāgarthī ca tulā ghṛtāviva tathāpyasmatprabandhā naya�
] and लाँक� दृणयितुं
[lāṃko dṛṇayitu�
] in d, and the verse is there
ascribed to Dharmakīrti.
� एष भुवनत्र्यप्रथितस्यमः शंकर�
बिभर्त� वपुषाऽधुना विरहकातर� कामिनीम् �
अनेन [sa eṣa bhuvanatryaprathitasyama� śaṃkarā
bibharti vapuṣ�'dhunā virahakātara� kāminīm |
anena ] "कि� निर्जिता वयमिति प्रियाया� कर�
करेण परिताडयञ्जयत� जातहास� स्मर� ।।
[kila nirjitā vayamiti priyāyā� kara�
kareṇa paritāḍayañjayati jātahāsa� smara� ||
] as ac,
PRC,17,162;PC(SJGM),p.40.
सत्य� वप्रेण शीतं शशिक� धवलं वारि पीत्वा यथेच्छ
विच्छिन्नाशे� तृष्णा� प्रहसितमनस� प्राणिसा भवन्ति �
शोणं नीते जलांचे दिनकरकिरणय� न्त्यनन्ता विनाशं
तैनादासी भावं भजति यतिजनः कूपवप्रादिकार्ये ।।
[satya� vapreṇa śīta� śaśikara dhavala� vāri pītvā yatheccha
vicchinnāśeṣa tṛṣṇāḥ prahasitamanasa� prāṇisā bhavanti |
śoṇa� nīte jalāṃce dinakarakiraṇayā ntyanantā vināśa�
tainādāsī bhāva� bhajati yatijana� kūpavaprādikārye ||
] PRC,17,187;PC(SJGM), p.39.
स्थैर्� शंसत� कार्येषु कार्येषु नयपण्डिताः �
बह्वन्तराययुक्तस्य धर्मस्� त्वरित� गतिः ।।
[sthairya śaṃsati kāryeṣu kāryeṣu nayapaṇḍitā� |
bahvantarāyayuktasya dharmasya tvaritā gati� ||
] CVKV, p. 96.
